Kuru göz gözyaşlarının yeterince üretilmediği veya göz yaşı kalitesinin düşük olduğu durumlarda oluşur. Gözyaşı çeşitli sebeplerden dolayı yetersiz kalabilir.
Kuru göz oldukça rahatsız edici bir durumdur. Eğer kuru göz var ise yanma veya batma hissi oluşur. Uçakta, klimalı ortamda, bisiklet sürerken veya bilgisayarın uzun saatler kullanımı sonrasında kuru göz oluşabilir.
Tedavi edilmesi ile rahatlayabilirsiniz. Tedavisi yaşan tipinin değiştirilmesi ve damlalardır. Kuru gözden kurtulamak için bu tedavi yöntemini hayat boyu uygulamalısınız.
Belirtiler
Kuru göz belirtileri ve bulguları şöyledir:
- Gözde batma, yanma veya kaşınma hissi
- Göz kenarında veya içinde iplik iplik oluşan çapaklanma
- Işığa karşı hassasiyet
- Gözlerde kızarıklık
- Göz içerisinde yabancı cisim varmış hissi
- Kontakt lens kullanımında zorlanma
- Gece sürüşünde zorlanma
- Gözde sulanma
- Bulanık görüş veya gözde yorgunluk
Ne Zaman Doktora Gitmelisiniz?
Uzun süreli kuru göz belirtileri ve bulgurları yaşıyorsanız tahriş olmuş göz, yorgun veya acı hissediyorsanız doktorunuzdan randevu alabilirsiniz.
Nedenler
Kuru göz gözyaşı eksikliğinde oluşur. Gözyaşınız su karşımı, yağ ve mukusdan oluşur. Bu karışım göz yüzeyinin temiz ve pürüzsüz olmasını sağlar ve gözünüzü enfeksiyonlardan korur.
Gözyaşı üretiminin azalması
Kuru göz yeterli göz yaşı oluşumunu engeller. Tıp biliminde buna keratokonjonktivitis sicca denir. Gözyaşı üretiminin azalmasının başlıca sebepleri:
- Yaşın ilerlemesi
- Çeşitli sağlık problemleri, şeker hastalığı, romatoid artrit, trioid bozuklukları, a vitamini eksikliği, lupus, skleroderma vb.
- Kullanılan çeşitli ilaçlar, antihistaminikler, antidepresanlar, yüksek tansiyon ilaçları, akne ilaçları, doğum kontrol hapları vb.
- Excimer laser, genelde geçici bir süre sebep olur.
- Göz yaşı kanallarındaki iltahaplanma veya radyasyon.
Gözyaşı buharlaşması
Göz yaşı buharlaşmasının en sık sebeleri aşağıdaki gibidir.
- Rüzgar, sigara veya kuru hava.
- Konsantre gerektiren işleri yaparken daha az göz kırpmak, örneğin okurken, araç kullanırken veya bilgisayarda çalışırken.
- Göz kapağı problemleri, kirpiklerin içe veya dışa doğru çıkması.
Gözyaşında eşitsizlik
Gözyaşının içeriğinde üç temel katman vardır: yağ, su ve mukus. Bu üç temel etken katmandan birinin eksikliği göz kuruluğuna sebep olur. Örnek olarak göz kapaklarının kenarlarında bulunan yağ salgılayan küçük kanalların tıkanması ve iltihaplanması ile birlikte blepharitis, rosacea ya da diğer cilt problmeleri oluşur.
Komplikasyonlar
Kuru göz olan kişiler aşağıdaki komplikasyonlara mağruz kalabilirler:
- Göz enfeksiyonu. Gözyaşı gözün üst yüzeyini enfeksiyondan korur. Yeterli göz yaşı olmaması durumunda enfeksiyona sebep olabilir.
- Gözünüzün üst yüzeyinin hasar görmesi. Bu durum eğer tedavi edilmez ise göz iltihabı, kornea yüzeyin aşınması, korneal ülser veya görüş bozukluğuna sebep olabilir.
- Yaşam kalitesinin düşmesi. Kuru göz günlük aktivitelerin yapılmasında sıkıntı oluşturabilir, kitap okuma vb.
Korunma
Kuru göz hastalığının neden oluştuğunun asıl belirtilerinin saptanması gerekir. Sebebi saptandıktan sonra buna göre önlem alınmalıdır.
- Göze hava üflenmesini önlemek. Saç kurutma makinasını direkt olarak göze tutulmaması, araba klimasından korunmak gibi.
- Havayı nemlendirmek. Kışın ısıtıcıların nemlendirilmesi.
- Güneş gözlüklerinin kullanılması. Kenarlarında koruması olan güneş gözlüklerinin kullanılması.
- Uzun çalışmalarda gözlerin dinlendirilmresi. Konsentrasyon gerektiren bazı işlerde örneğin kitap okumak gibi, gözlerinizi birkaç dakika kapatarak dinlendirin ya da aralıklarla kırparak göz yaşınızın eşit olarak damlamasını sağlayın.
- Çevre koşullarından haberdar olun. Yüsek havalarda, çölde veya uçakta hava fazlasıyla kuru olabilir. Bu gibi çevre koşullarının olduğu durumlarda gözlerinizi birkaç dakikalığına sürekli aralıklarla kapatın böylelikle göz yaşlarınızın buharlaşmasını daha aza indirebilirsiniz.
- Bilgisayar ekranını göz hizasının altına hizalayın. Eğer bilgisayar ekranınız göz hizasının üstünde olursa bunun için gözlerinizi gerekenden fazla açacaksınızdır. Daha alt hizaya koyarak gözlerinizi fazla açmayı ortadan kaldırırsınız. Bu durum göz kırparken gözyaşlarınızın buharlaşmasını daha aza indirir.
- Sigarayı bırakın ve sigaradan uzak durun. Eğer sigara kullanıyorsanız doktorunuz size sigaraya bırakmak için en ugun yolu belirleyecektir. Eğer sigara içmiyorsanızda sigara içilen ortamlardan uzak durun. Sigara kuru göz hastalığının belirtilerini daha da kötüleştirecektir.
- Yapay göz damlası kullanın. Eğer kronik göz kuruluğu hastalığınız var ise yapay göz yaşı damlasını aralıklarla kullanın.
Teşhis
Kuru göz hastalığını belirlemek için kullanılacak yöntemler aşağıdaki gibi olabilirler:
- Kapsamlı bir göz muaynesi. Kapsamlı bir göz muayenesi ve geçmişteki muayeneler doktorunuzun kuru gözün oluşumunun neden olduğunu ortaya koymasına yardımcı olur.
- Gözyaşınızın yoğunluğunu ölçmek. Göz yaşı üretiminin nasıl olduğu Schirmer testi ile çözülür. Bu teste çizgi şeklinde ki kağıtlar alt göz kapağınıza yerleştirilir. Beş dakika sonra doktorunuz ne kadar göz yaşının emildiğine bakar.
- Gözyaşınızın kalitesinin belirlenmesi. Bu testte özel damlalar kullanarak göz yüzeyinizin nasıl olduğu anlaşılır. Doktorunuz korneadaki boyanın ne kadar sürede buharlaştığına bakar.
Tedavi
Çoğu insan için orta düzeydeki bir kuru gözde yapay gözyaşı kullanılması yeterli olacaktır. Eğer belirtileriniz daha ciddi ve kalıcı ise diğer tedavi yöntemleri uygulanır.
Bazı yöntemler kuru göze sebep olan nedenleri bularak kuru göz hastalığını ortadan kaldırmaya yöneliktir. Diğer yöntemde ise göz yaşı kalitesinin artırılmasına ve göz yaşının gözlerinizden akmasını engellemeye dayalı yöntemdir.
Kuru göze sebep olan nedeni saptayarak tedavi edilmesi
Bazı durumlarda kuru göze sebep olan nedenler bulunup tedavi edilirse hastalığın bulgulaı ortadan kalkar. Örnek olarak, kullanmış olduğunuz bir ilaç kuru göze neden olabilir. Bunun yerine doktorunuzun önereceği diğer bir ilaç ile kuru göz hastalığının belirtilerinden kurtulabilirsiniz.
Dışa doğru göz kapaklarının kıvrılması gibi bir durum varsa yapılacak olan ameliyat kuru göz ortadan kaldırılabilir. Ya da romatoid artritiniz var is doktorunuz sizie romatologlara yönlendirebilir.
İlaçlar
Kuru gözde kullanılan reçeteli ilaçlar:
- Göz kapağındaki iltihabı azaltan ilaçlar. Göz kapakları etrafında oluşan iltihaplanma yağ bezelerinin gözyaşı ile salgılanmasını önleyebilir. Kuru göz için olan antibiyotikler kullanılıken genellikle ağız yolu ile olanların yanında damla veya merhem olarakta kullanılırlar.
- Kornea iltihabını önleyen göz damlaları. Kortikosteroid içeren damlalar kullanarak göz yüzeyindeki (korneadaki) iltihaplanma önlenebilir. Bu tür ilaçlar uzun kullanılar için uygun olayan yan etkileri olan ilaçlardır.
- Göze materyal yerleştirilmesi. Orta ve ciddi düzeyde kuru gözü olan veya suni gözyaşı kullanmayan hastalara uygulanabilir. Pirinç tanesi gibi küçük göze uygulanan bu materyal seçenek olabilir. Günde bir kez hidroksipropil selüloz (lacrisert) içeren materyal alt kapak ile göz arasına yerleştirilir. Bu materyal yavaşça çözünür ve gözü nemlendirir.
- Göz yaşı uyarıcı ilaçlar. Bu ilaçlar Kolinerjik olarak adlandırılır ve göz yaşının artmasını sağlar. İlaçlar ağızdan alınan tabletler, jel veya damla şeklindedir. Yan etkileri arasında terlemek vardır.
Diğer
Kuru gözden kurtulmanın diğer yolları:
- Gözyaşı kanallarının kapatılması ve göz yaşı kaybının azalması. Gözyaşınızın çabuk kaybolmaması için gözyaşı kanalınızın kapatılmasını doktorunuz önerebilir. Kısmi ve tam olarak gözyaşı kanalınız kapanabilir. Gözyaşı kanalı silikon bir tıkaç ile (punktum tıkacı) kapanabilir ve böylece hem gözyaşınız hemde suni gözyaşları muhafaza edilebilir. Silikon tıkaçlar çıkarılabilir veya kalabilir. Daha kalıcı bir yöntemse termal koter ile lokal anestezi uygulanarak gözyaşı kanalının kapatılmasıdır.
- Özel kontakt lensler ile gözün korunması. Özel kontak lensler ciddi kuru gözü olan hastada hem göz yüzeyini kaplayarak korur hemde nemin kaybolmasına engel olarak kuru göz semptomlarını azaltır. Bandaj kontak lenslerin size uygun olup olmadığını doktorunuzdan öğrenebilirsiniz.
- Kapalı yağ bezlerinin açılması. LipiFlo termal pulsasyon olarak adlandırılan yeni bir yöntemdir. Tedavi boyunca göze uygun bir alet gözün üzerine yerleştirilir. Bu alet alt kapağa nazik ve ılık masaj yapar. Hasta 15 dakikadan kısa süren bir işlem sonrası evine gidebilir. Sonuç genelde birkaç gün içinde ortaya çıkar. Yeni bir yöntem olduğu için henüz heryerde ulaşılabilir değil.
Yaşam tarzı / Evde yapılacaklar
Kuru göz ile mücadele ederken yapmanız gereken göz kapaklarının sürekli aralıklarla yıkaması yardımcı olabilir. Eğer uzun dönemde olan bir kuru göz hastalığınız varsa göz damlalarını sürekli olarak kullanarak gözlerinizi nemlendirmelisiniz.