Keratakonus

Keratakonus gözün ön kısmında bulunan kubbe şeklindeki şefaf kısmın giderek incelip öne doğru sivrileşmesi ve koni şeklini alması halidir.

Koni şeklini alan kornea, bulanık görme, ışığa duyarlılık ve kamaşmaya neden olur. Hastalık genellikle iki gözü etkiler. Sıklıkla 10-25 yaş arasında görülür ve 10 yıl veya daha fazla süreyle yavaş bir ilerleme gösterir.

Görme sorunu erken dönemde gözlük veya yumuşak kontak lenslerle düzeltilir. Hastalık ilerledikçe sert-gaz geçirgen veya başka tip kontak lensler gerekebilir. İlerlemiş keratokonus kornea nakli gerektirebilir.

Belirtiler

Hastalığın evresine göre değişir:

• Bulanık veya bükülmüş görme
• Parlak ışığa ve saçılmalara karşı hassasiyet, özellikle gece araç kullanımında zorlanma
• Gözlük numaralarının sıklıkla değiştirilmesi
• Görmede ani kötüleşme veya puslanma

Ne zaman doktora gitmelisiniz?

Düzensiz astigmatınız varsa ve görmeniz aniden bozulmuşsa hemen doktora başvurun. Laser ameliyatı düşünüyorsanız doktorunuzun ameliyat öncesi keratokonus yönünden gerekli kontrolleri yaptığından emin olunuz.

Nedenler

Keratakonusun asıl sebebinin ne olduğu bilinmemekle beraber genetik veya çevresel faktörler olmaktadır. Her 10 kişiden birinin anne veya babasında keratakonusa rastlanmıştır.

Risk Faktörleri

Keratakonusun oluşumunun artmasına aşağıdaki etkenler etkiler:

• Aile geçmişinde keratakonusun olması
• Gözün kuvetli bir şekilde ovuşturulması 
• Retina pigmentosa, down sendromu, ehler danlos sendromu, saman nezlezi ve astım gibi hastalıklara sahip olmak.

Komplikasyonlar

Bazı durumlarda kornea aniden su toplayarak şişer ve ani görme azalması ile korneada nedbeleşmeye neden olabilir. 

İlerlemiş keratokonusta kornea nedbeleşerek koni şeklini alabilir. Bu durumda görme çok azalır ve kornea nakli gerekebilir. Günlük yaşamda sürekli yaşanan görme sorunları ruhsal sorunlara da yol açabilir.

Teşhis

Keratakonus teşhisinde göz doktorunuz ailenizin ve sizin medikal geçmişinizi inceler. Başka testler yapılarak korneanın şekline bakılır. Keratakonusun teşhisinde kullanılacak testler:

• Kırma kusuru. Bu testte hekiminiz gözdeki kırılma kusurlarını ölçmek için özel olarak kullanılan cihazları kullanır. Bunun yanında bazı hekimler bu değerlendirmeye el cihazı olan retinoskopi ile de yaparlar.
• Biomikroskopi. Bu testte hekiminiz gözünüzün içine direk bir ışık demeti göndererek düşük güçlü bir mikroskoptan gözünüze bakar. Burdan koreneanın şeklini belirlemenin yanında diğer başka problemleride görebilir.
• Keratometri. Bu testte hekiminiz daire şeklide olan ışığı korneaya tutarak korneanın temel şeklini yansıma ile birlikte belirler.
• Bilgisayar destekli kornea haritası: Topografi, OCT. OCT ve kornea topografisi, kornea yüzeyinin detaylı haritasını kaydeder. Bu testler ayrıca korne kalınlığını ölçmek içinde kullanılır.

Tedavi

Keratakonusun tedavisi seviyesine ve bu durumun ne kadar hızla ilerlediğne bağlıdır. Asıl tedavi hastalığı durdurmak içimn yapılan crosslinking tedavisidir.

Hafif ve orta seviyede olan keratakonus kontakt lens veya gözlük ile görmeyi arttırabilir. 

Gözlük veya kontak lens ile görme seviyesi artmıyorsa kornea içi halkalar da görmeyi arttırmak için kullanılabilir.

Lensler

• Gözlükler veya yumuşak kontak lensler. Erken dönemde bulanık ve bükülmüş görmeyi düzeltebilirler. Ama kornea şekli zaman içerisinde sık sık değişebilir ve bu yüzden lenslerin ölçüsü de değişeceğinden sık lens değişimi gerekebilir.
• Sert kontakt lensler. İlerleme gösteren keratokonus vakalarının tedavisinde sıklıkla kullanılır. Önceleri kullanımı konforlu olmasa da zamanla hastalar bu lenslere alışmaktadırlar.
• Piggyback lensler: Sert lenslere alışmakta zorluk varsa yumşak lensin üzerine yerleştirilmiş sert lens denenebilir.
• Hibrid lensler: Ortasında sert, kenar kısımlarında yumşak lensin yer aldığı daha konforlu lenslerdir.
• Skleral kontak lensler: Bu lensler ilerlemiş vakalarda kullanılır. Korneaya temas etmeden gözün beyaz kısmına yerleşebilen büyük çaplı lenslerdir.

Eğer sert veya skleral lens kullanacaksanız doktorunuzun bu konuda deneyimli olduğuna emin olunuz. Sık aralıklarla kontrollere geliniz. Gözünüzde uygun biçimde durmayan lensler, korneanıza zarar verir.

Terapiler

Çapraz Bağlama (Cross-Linking) 

Riboflavin damlası uygulanan korneaya UVA ışını vererek kornea güçlendirilir. Kornea merkezinde incelme ve sivrileşme süreci bu yöntemle durdurulabilir.

Ameliyat

Ameliyat ne zaman olmalısınız:

• Korneada nedbeleşme varsa
• Korneada aşırı incelme varsa
• Uygun lenslerle bile iyi görememe
• Hiçbir lens tipini kullanamama

• Korneaya halka yerleştirme (İNTACS): Korneaya yarımay şeklinde 2 adet şeffaf ince plastik halka yerleştirilir. Böylece merkezi sivrileşmiş kornea düzleşerek rahatlar, görme artar. Kornea nakli ihtiyacını azaltır. Kontak lens kullanımını kolaylaştırır. Gerekirse yerlerinden çıkarılabilirler. Enfeksiyon ve cerrahi esnasında gözde bölgesel tahriş gibi riskleri vardır.
• Kornea nakli. Korneada aşırı nedbeleşme veya incelme varsa yapılır. Penetran, tam kornea nakli olarak geçer. Bu yöntemle hekiminiz korne mrkezindeki tam kalınlıktaki kısmı ayırarak donörden alınan doku yerine konur. 

 

Kornea nakli genellikle oldukça başarılıdır. Ama doku reddi, az görme, enfeksiyon ve kontak lens kullanamama gibi istenmeyen sonuçları görülebilmektedir.