Diyabetik Retinopati

Diyabetik Retinopati, Diyabet hastalığının gözde oluşturduğu bir komplikasyondur. Gözün arkasında, retina denilen tabakada, kan damarlarının ve ışığa hassas dokuların hasarlarına neden olur.

Belirtiler

• Karanlık noktalar ve iplikçikler görme
• Bulanık görme
• Görmede değişimler
• Karanlık veya boş alanlar görme
• Görme kaybı
• Renkli görmede bozulmalar

Diyabetik Retinopati, genellikle iki gözü birden etkiler.

Diyabetik Retinopati, bulgular ve belirtilere göre erken veya ileri Diyabetik Retinopati olarak sınıflandırılır.

Erken Diyabetik Retinopati

Non-Proliferatif Diyabetik Retinopati(NPDR) olarak da isimlendirilir. Bu aşamada, yeni damar oluşumları henüz yoktur.

NPDR kendi içinde; hafif, orta ve şiddetli olarak üçe ayrılır.

NPDR’de, retina kan damarları hasarlıdır. Küçük kabartılar (mikroanevrizma), damar duvarında görülür. Bazen, buralardan serum ve kan sızıntısı olur. Bu durum ilerlediği zaman, küçük kan damarları kapanır ve daha büyük kan damarları genişlemeye ve düzensiz şekil almaya başlar. Retina sinir lifleri de ödemlenmeye başlar. Bazen retinanın merkezi bölgesi de ödemlenir, buna makula ödemi denir. 

İleri Diyabetik Retinopati

İleri Diyabetik Retinopati (PDR), Proliferatif Retinopati de denir; çünkü bu aşamada retinada yeni damarlar oluşmaya ve büyümeye başlar. Bu yeni damarlar anormal damarlardır, büyüyebilirler ve vitreusu (gözün içindeki jel tabakası), dolduracak şekilde sızıntı yapabilirler. Sonunda bu dokular, nedbe (iz) oluşumunu tetikler ve retinayı hasarlandırır. Yeni kan damarları, gözün asıl damarlarındaki akışa katılırsa, göz basıncı artar ve glokom oluşur. 

Ne Zaman Doktora Gitmelisiniz?

Görme kaybını önlemek için dikkatli bir göz muayenesi gerekir. Diyabet hastasıysanız, senede bir göz bebeğinizin büyütülerek muayene edilmesi gerekir. Görme iyi olsa bile, erken dönem değişiklikler olabilir. 

Gebelik varsa, rutin muayenelere göz muayenesi eklenmelidir. Gebelik, bazen Diyabetik Retinopatiyi tetikler.

Nedenler

Yüksek kan şekeri, retinayı besleyen kan damarlarında hasar yaratır. Bazen bu damarlar tamamen kapanabilir. Daha çok kan damarı hasar görürse retinanın beslenmesi bütünüyle bozulabilir, bu da görme kaybı demektir. Bu aşamada, gözde yeni kan damarları oluşmaya başlar. Ancak bu damarlar gerçek damarlar gibi olgunlaşamaz ve kolaylıkla kanar. Kanayan damarlar daha fazla görme kaybına neden olur. Daha sonra skar dokusu oluşur ve bu da retinayı çeker kaldırarak retina dekolmanı oluşturur.

Yüksek kan şekeri seviyesi, gözün lensini de etkiler. Lens şişip ödemlenir ve görme bulanır. 

Risk Faktörleri

Diyabetik Retinopati, diyabet olan her hastada görülebilir. Ancak aşağıdaki faktörler risk oranını arttırır:

• Diyabetin süresi uzadıkça, Diyabetik Retinopati görülme ihtimali artar
• Kan şekeri düzenlemesinin iyi olmaması
• Yüksek kan basıncı (hipertansiyon)
• Yüksek kolesterol
• Gebelik
• Sigara kullanımı

 

Yol açabileceği başka sorunlar

Diyabetik Retinopati, retinada anormal kan damarları oluşumuna sebep olur. Bu da ciddi görme problemlerine sebebiyet verir.

• Vitreus kanaması: Yeni oluşan damarlar, gözün içindeki jel tabaksına kanayarak, eğer tamamen jel tabakasını doldurursa görme kaybına sebep olur.  Bu kanama, haftalar veya aylar içerisinde açılabilir. 
• Retina Dekolmanı: Anormal kan damarları, skar dokusu oluşumunu tetikler. Bu da retinayı çeker ve kaldırır. Işık çakmaları ve ciddi görme kaybı olur.
• Glokom: Yeni anormal kan damarları, gözün ön kısmına doğru yürüyüp, normal kan ve sıvı akışına engel olur. Bu da göz içi basıncını arttırır, göz tansiyonu (glokom) olur.
• Körlük: Diyabetik Retinopati ve/veya beraberinde glokom, görmenin tamamen kaybına sebep olur.

 

Teşhis

En iyi tanı yönetimi, göz bebeğinin büyütülerek muayene edilmesidir. Bunun için göz bebeğini genişletecek damla göze damlatılır. Bu damla birkaç saat görmeyi bulanıklaştırabilir. 

Bu muayene sırasında doktor:

• Katarakt var mı?
• Anormal kan damarları var mı?
• Ödem, retinada yağ depozitleri var mı?
• Yeni damar oluşumu ve nedbe dokusu var mı?
• Göz içi jelinin durumu  (bulanık – berrak)
• Retina dekolmanı var mı?
• Görme sinirinin durumunu değerlendirmelidir.

 

Doktor ayrıca, görme kesinliğine ve göz içi basıncına da bakmalıdır. 

FFA (Fundus Florosein Anjiyografi): 

Hastanın göz bebeği büyütülür. Özel bir madde, koldaki kan damarından enjekte edilir. Ve bu madde göz damarlarından geçerken, seri fotoğraflar alınır. Ve, kan damarlarının durumu değerlendirilir. 

OCT  (Optical Coherence Tomography):

Retina kalınlığını gösterir, ödem olup olmadığını gösterir.

Tedavi

Erken Diyabetik Retinopati:

Henüz tedavi gerektiren bir durum yoktur. Endokrin doktorunun şeker regülasyonu için önerilerini dikkate almak ve bu önerilere uymak gerekir. Erken Diyabetik Retinopati, eğer şeker regülasyonu iyi ise yavaş ilerleme gösterir. 

İleri Diyabetik Retinopati:

Tedavi gerektirir.

• Fokal Lazer Tedavisi: Kan damarlarından sızıntıyı durdurmak veya yavaşlatmak için yapılır. Genellikle tek seans yapılır. Bu işlemden sonra görme bulanıklaşabilir. Bazen görme alanında küçük spotlar oluşabilir, bunlar genellikle haftalar içinde kaybolur. Eğer görme bulanıklığı, makula merkezindeki ödeme bağlıysa, düzelmeyebilir; ama görmede genellikle bir miktar artış olur.
• Panretinal Lazer Tedavisi: Anormal kan damarlarına yönelik tedavidir. Makuladan uzaktaki retina alanlarına uygulanır. Anormal kan damarlarını kapatmak ve geriletmek amacıyla yapılır. 3-4 seans yapılabilir. İşlemden sonra bir süre bulanık görme olur. Periferik görme ve gece görüşü bu işlemden sonra bazen azalma gösterebilir.
• Göz İçi Enjeksiyonları: Diyabetik Retinopati tedavisinde bazı göz içi enjeksiyonları, ödem ve anormal kan damarlarını tedavi etmek için uygulanmaktadır. Bu enjeksiyonların tekrar tekrar yapılması gerekebilmektedir.
• Vitrektomi:  Bu işlem, vitreustan kanı, retinadan skar dokusunu temizlemek amacıyla yapılan cerrahi bir işlemdir. Lokal veya genel anestezi altında yapılır. Retinanın yerine yatışabilmesi için bazen göz içine gaz konabilir. Vitrektomi sırasında veya sonrasında argon lazer yapılabilir.

 

Cerrahi, Diyabetik Retinopatiyi yavaşlatır veya durdurabilir. Ama asla tam bir tedavi sağlamaz; çünkü diyabet devam eden bir hastalıktır. Yeni anormal kan damarları gelişebilir, görme kaybı olabilir.

Korunma

Eğer diyabet hastasıysanız, Diyabetik Retinopati riskini aşağıdakileri yaparak azaltabilirsiniz:

• Hastalığınızı kontrol altına almak için azimli olun. Sağlıklı yemeyi ve fiziksel aktiviteyi günlük rutininizin bir parçası haline getirin. İlaçlarınızı gerektiği gibi alın.
• Kan şekeri değerlerinizi düzenli olarak kontrol ettirin. Günde birkaç defa kontrol edip kaydını tutmanız gerekebilir. Hastaysanız veya stres altındaysanız daha sık kontrol gerekecektir. Özenli kontrol, kan şekeri değerlerinizin istenen aralıkta kalması için tek yoldur. Kan şekerinizi hangi aralıklarla test ettirmeniz gerektiğini doktorunuza sorun.
• Doktorunuza hemoglobin A1C testi için danışın. Hemoglobin A1C testi, son üç aylık kan şekeri değerlerinizin ortalamasını yansıtır. Birçok insan için hemoglobin A1C testinden %7’nin altında almak iyiye işarettir. Eğer kan şekeri değerleriniz ideal aralıktaysa, doktorunuz bu testi yılda iki kere uygular. Fakat eğer hemoglobin A1C değeriniz olması gerekenden yüksek ise, daha sık test olmanız tavsiye edilir. Unutmayın ki kan şekeri değerinizi normale olabildiğince yakın tutmak, Diyabetik Retinopatinin gelişmesini yavaşlatır ve ameliyat riskini düşürür. 
• Kan basıncınızı ve kolestrolünüzü kontrol altında tutun. Yüksek kan basıncı ve yüksek kolestrol, görme kaybı riskini yükseltir. Sağlıklı yiyecekler tüketmek, düzenli egzersiz yapmak ve fazla kiloları kaybetmek yardımcı olabilir. 
• Eğer sigara içiyorsanız veya diğer tütün ürünleri kullanıyorsanız, doktorunuzdan bırakmanız için yardım etmesini isteyin. Sigara içmek birçok Diyabetik sorunu tetikler, bunlara Diyabetik Retinopati de dahildir. Doktorunuza sigara bırakma yöntemlerini sorun.
• Görmenizde oluşan farklılıklara karşı duyarlı olun. Her yıl göz bebeğinizi büyüterek yapılan muayeneler, diyabet tedavinizin önemli bir parçasıdır. Eğer görmenizde herhangi bir farklılık, bulanıklık, dalgalanma olursa doktorunuza mutlaka haber verin.

 

Unutmayın, diyabet her zaman görme için kötü sonuçlar doğurmayabilir. Diyabet hastalığının yönetiminde aktif rol oynamak, sorunların önlenmesinde önemlidir.